Mỗi khi chuyển đến một ngôi nhà mới, gia chủ thường mong muốn có một lễ nhập trạch để mang lại sự bình an và may mắn cho gia đình. Lễ này được coi là một nghi lễ quan trọng, tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách thực hiện nó một cách chính thống. Trong bài viết này, Phú Hoàng Gia sẽ gửi tới các bạn những thông tin về lễ nhập trạch là gì và cách thực hiện nó để chào đón một cách thích hợp khi chuyển đến ngôi nhà mới.
1. Lễ nhập trạch là gì?
Câu hỏi "Nhập trạch là gì?" thường được đặt ra bởi nhiều bạn trẻ khi họ chuyển đến một nơi ở mới và chưa hiểu rõ về những nghi lễ truyền thống của người Việt. Thuật ngữ "Nhập trạch" xuất phát từ tiếng Hán Việt, có thể dịch đơn giản là "dọn vào nhà mới". Lễ nhập trạch có ý nghĩa giống như việc đăng ký hộ khẩu với thần linh hoặc thổ địa, người được coi là bảo vệ và quản lý của ngôi nhà.
2. Ý nghĩa của lễ nhập trạch
Theo quan điểm của cha ông ta thời xưa, mỗi vùng đất và mỗi ngôi nhà đều được coi là có một vị thần cai quản. Khi chuyển đến một nơi ở mới, việc thực hiện các nghi lễ để xin phép từ các vị thần là điều cần thiết. Điều này thể hiện lòng thành kính của gia chủ đối với các thần linh cai quản.
Lễ nhập trạch không chỉ là một phong tục truyền thống quan trọng mà còn đánh dấu sự khởi đầu mới với hy vọng vào một tương lai thuận lợi. Gia chủ thường cầu mong các thần linh sẽ che chở và phù hộ, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc, và sự thuận lợi trong công việc và kinh doanh khi họ chuyển đến ngôi nhà mới.
3. Cần chuẩn bị gì trước khi cúng nhập trạch
3.1.Hoàn thiện không gian
Để tổ chức lễ nhập trạch một cách suôn sẻ, bạn cần chuẩn bị một số điều quan trọng trước buổi lễ. Dưới đây là một số lưu ý mà bạn nên xem xét:
- Hoàn thiện không gian sống: Trước khi di chuyển đến ngôi nhà mới, đảm bảo rằng các công việc xây dựng, sửa chữa đã hoàn thiện. Hãy đặt bàn thờ và bài vị theo cách truyền thống và cung cấp đủ đồ dùng cơ bản như bàn ghế. Tự tay mang các vật phẩm này đến ngôi nhà mới để tránh mang theo những vấn đề không tốt từ ngôi nhà cũ.
- Việc chuyển đồ trước khi nhập trạch: Có hai cách tiếp cận cho việc chuyển đồ. Một là bạn có thể chuyển tất cả đồ đạc và đồ dùng vào ngôi nhà mới trước khi tổ chức lễ nhập trạch. Hai là bạn chỉ cần chuyển những đồ quan trọng và cần thiết cho lễ cúng nhập trạch như bàn thờ, bài vị, và các đồ liên quan đến lễ nghi. Quyết định này thường phụ thuộc vào sự tiện lợi và quyết định cá nhân của gia chủ.
3.2. Xem ngày cúng
Việc xem ngày và lựa chọn ngày tốt trước khi thực hiện một việc quan trọng đã trở thành một phần quan trọng của truyền thống và tín ngưỡng trong nhiều văn hóa trên thế giới, bao gồm cả văn hóa người Việt Nam. Ngày tốt được coi là thời điểm lý tưởng để bắt đầu một sự kiện hoặc nghi lễ, và nó được tin rằng sẽ mang lại may mắn và tránh khỏi những điều xấu xảy ra.
Trong lễ nhập trạch, việc chọn ngày tốt là một bước quan trọng. Người thực hiện lễ thường sẽ tham khảo lịch âm và lịch dương để tìm ngày phù hợp dựa trên các yếu tố như tuổi của gia chủ, hướng nhà, và các tín ngưỡng gia đình. Việc này nhằm đảm bảo rằng lễ nhập trạch sẽ diễn ra trong một bầu không khí tích cực và thuận lợi để hướng đến sự thành công và may mắn cho ngôi nhà mới.
- Bạn nên kiêng kị nhập trạch vào tháng 7 âm lịch lẫn dương lịch vì chúng có liên quan trực tiếp tới người âm và tháng 7 âm còn được gọi là tháng cô hồn. Trong tháng này có lễ tiết thanh minh cũng như lễ vu lan báo hiếu cha mẹ. Ngoài ra, hãy tránh những ngày xấu như ngày Dương Công Kỵ, Thọ Tử, Tam Nương, sau đó mới tính đến việc lựa chọn ngày hoàng đạo.
- Ngày Dương Công Kỵ sẽ là những ngày: 13 tháng giêng, 11 tháng 2, mùng 9 tháng 3, mùng 7 tháng 4, mùng 5 tháng 5, mùng 3 tháng 6, 27 tháng 8, 25 tháng 9,…
- Ngày Thọ Tử là những ngày 5, 14, 23 âm lịch hàng tháng
- Ngày Tam Nương là những ngày 3,7,13,18,22,27 âm lịch hàng tháng.
- Hãy lựa chọn những ngày thuộc về hành Thuỷ, Kim, Hoả. Vì theo quan điểm ngày xưa, những ngày hành thuỷ, hành kim rất tốt, giúp quản tài lộc. Còn ngày hành Kim là ngày mang tài lộc tới. Tránh những ngày Hoả.
4. Chuẩn bị mâm cỗ cúng
Mâm cúng nhập trạch đơn giản, tuỳ thuộc vào từng gia chủ. Có gia đình sẽ cúng mâm cúng hoa quả, có nhà sẽ chuẩn bị mâm cúng chay hoặc mặn. Gia chủ có thể tham khảo một số cách chuẩn bị mâm cỗ cúng như sau:
4.1.Mâm cúng hoa quả.
Mâm cúng hoa quả không đòi hỏi sự chuẩn bị quá phức tạp. Bạn chỉ cần tập trung vào việc chọn lựa và sắp xếp các loại hoa quả một cách tươi đẹp và hài hòa. Dưới đây là một số lưu ý khi chuẩn bị mâm cúng hoa quả:
- Chọn hoa quả tươi đẹp: Lựa chọn các loại hoa quả tươi ngon, không bị tổn thương, dập hoặc thối nát. Các loại hoa quả nên có màu sắc bắt mắt và căng bóng.
- Rửa sạch: Trước khi sắp xếp lên mâm, hãy rửa sạch hoa quả để loại bỏ bất kỳ bụi bẩn hoặc chất bảo quản nào có thể còn lại trên bề mặt.
- Sắp xếp một cách tươi đẹp: Sắp xếp hoa quả trên mâm một cách esthetically, tức là sắp xếp chúng sao cho mâm trở nên hài hòa và đẹp mắt. Có thể sắp xếp theo màu sắc hoặc kích thước để tạo sự cân đối và thu hút.
- Thành tâm và trang trọng: Trong khi sắp xếp mâm cúng hoa quả, hãy thực hiện với lòng thành tâm và tôn trọng. Đây là một nghi lễ tôn giáo quan trọng đối với nhiều người, vì vậy hãy tiến hành nó một cách trang trọng và kín đáo.
4.2.Mâm cúng hương hoa
Với mâm cúng này, bạn sẽ cần chuẩn bị một số loại lễ vật như sau:
- Hoa tươi: Có thể chọn hoa cúc, hoa hồng và tránh lựa chọn các loại hoa dại, không được sạch sẽ
- 1 bó hương, 1 cặp nến
- Trầu cau đã được têm sẵn
- Vàng mã cúng nhập trạch
- Muối, gạo và nước đựng trong ba hũ nhỏ
4.3.Mâm cúng cơm
Mâm cúng mặn và cúng chay là hai loại lễ cúng thường được lựa chọn dựa trên quan điểm tôn giáo và vùng miền của gia đình. Các thành phần trong mâm cúng cũng có thể thay đổi tùy theo tín ngưỡng và truyền thống cụ thể của từng gia đình. Dưới đây là một ví dụ về mâm cúng mặn:
- Bộ tam sên: Bao gồm thịt luộc, tôm luộc và quả trứng vịt luộc. Đây là các loại thực phẩm đại diện cho sự phong cách đa dạng và đa chiều trong lễ cúng.
- Xôi và gà luộc: Xôi thường là một loại thức ăn truyền thống trong các nghi lễ cúng tôn giáo tại Việt Nam. Gà luộc có thể đại diện cho sự hài hòa và phúc lành trong gia đình.
- Thức uống và thuốc lá: Bao gồm 3 ly trà, 3 ly rượu và 3 điếu thuốc lá. Những loại này thường được coi là các món đồ để thờ cúng và trao dâng cho linh hồn trong các lễ cúng.
Mâm cúng chay thường bao gồm các món ăn chay và thực phẩm không chứa sản phẩm từ động vật. Số lượng và loại món trong mâm cúng chay có thể thay đổi tùy theo tín ngưỡng và quan điểm gia đình. Tuy nhiên, có một số món cơ bản thường xuất hiện trong mâm cúng chay, như bạn đã đề cập:
- Rau củ xào: Rau củ xào là một món chay phổ biến trong các bữa cơm chay. Được làm từ các loại rau xanh như cải bó xôi, cải thìa, hoặc các loại rau củ khác.
- Canh nấm: Canh nấm là một món canh chay thường xuất hiện trong mâm cúng chay. Nấm thường được sử dụng thay thế cho thịt trong các món chay.
- Xôi chè: Xôi chè là một loại xôi ngọt thường được làm từ gạo nếp, đường, và các loại hạt như đậu xanh hoặc đậu đỏ. Đây là món tráng miệng phổ biến trong lễ cúng chay.
- Nem chay: Nem chay là một món ăn chay thường được làm từ các nguyên liệu như bún, rau sống, đậu hủ, và gia vị. Nó có thể được cuốn trong lá bánh tráng hoặc lá bánh mì và thường được ăn kèm với nước mắm chay.
4.4.Chuẩn bị văn cúng
Văn khấn lễ nhập trạch thường bao gồm hai phần quan trọng: văn khấn thần linh và văn khấn gia tiên. Đây là một phần quan trọng của lễ nhập trạch và được xem là cách để gia đình thể hiện lòng thành tâm và lòng kính trọng đối với thần linh và tổ tiên trong việc chuyển đến ngôi nhà mới. Dưới đây là một số lưu ý về cách đọc văn khấn trong lễ nhập trạch:
- Đọc to, rõ ràng: Khi đọc văn khấn, gia chủ nên đọc to, rõ ràng để đảm bảo rằng lời cầu nguyện và lời khấn đều được trình bày một cách chính xác và tôn trọng.
- Rành mạch: Đảm bảo rằng văn khấn được đọc một cách rành mạch và không bị đọc nhầm hoặc nhấn mạnh sai chỗ, để đảm bảo rằng nội dung được truyền đạt chính xác.
- Chân thành: Việc đọc văn khấn cần phải được thực hiện một cách chân thành và thành tâm. Điều này có nghĩa là gia chủ cần đọc với lòng kính trọng và lòng thành kính đối với thần linh và gia tiên.
- Thứ tự đọc: Thường thì văn khấn thần linh được đọc trước, sau đó là văn khấn gia tiên. Thứ tự này thể hiện lòng tôn kính đối với thần linh và sau đó là gia tiên.
Ngoài ra, gia đình cũng có thể tham khảo các văn khấn truyền thống của người Việt Nam hoặc theo tín ngưỡng gia đình cụ thể để thực hiện lễ nhập trạch một cách tôn trọng và truyền thống.
4.5.Một số vật phẩm khác.
Bên cạnh các vật phẩm chính như mâm cúng và văn khấn, còn có một số yếu tố và vật phẩm khác có thể tham gia vào lễ nhập trạch, tùy theo tín ngưỡng và quan điểm gia đình. Dưới đây là một số điểm quan trọng về những yếu tố này:
- Bếp than hoặc bếp gas: Bếp than thường được đặt ở chính giữa cửa, tượng trưng cho việc sẵn sàng nấu ăn và chăm sóc gia đình trong ngôi nhà mới. Bếp gas cũng có thể được sử dụng tùy theo tiện ích gia đình.
- Chiếu hoặc nệm đang sử dụng: Chiếu hoặc nệm đang sử dụng thường được đặt trong phòng để tượng trưng cho sự ấm cúng và thoải mái trong gia đình.
- Vật phẩm cá nhân: Mỗi thành viên trong gia đình có thể cầm theo một số vật phẩm như gạo, muối, vàng, tiền bạc, hoặc bất kỳ vật phẩm nào có ý nghĩa đặc biệt đối với họ. Điều này tượng trưng cho sự đóng góp và sự hòa nhập của từng thành viên trong gia đình vào ngôi nhà mới.
5. Cách cúng nhập trạch
Dưới đây là một tóm tắt của các bước quan trọng trong lễ nhập trạch:
- Đốt lò than: Bắt đầu bằng việc đốt lò than được đặt ở chính giữa cửa chính của ngôi nhà.
- Bày mâm cỗ và chuẩn bị đồ cúng: Chuẩn bị mâm cỗ cúng và đặt đầy đủ các vật phẩm cúng để sẵn sàng thực hiện lễ.
- Chủ nhà vào nhà: Chủ nhà, thường là các thành viên nam trụ cột trong gia đình, bước qua lò than đầu tiên, tay cầm bát hương và bài vị của gia tiên. Chủ nhà bước qua lò than với chân trái trước, chân phải sau.
- Các thành viên khác vào nhà: Các thành viên còn lại trong gia đình lần lượt theo sau chủ nhà và bước qua lò than, tay cầm các vật phẩm cúng đã chuẩn bị sẵn.
- Khai thông khí và đánh thức ngôi nhà: Mở hết công tắc điện và cửa trong nhà để khai thông khí và đánh thức ngôi nhà.
- Sắp xếp mâm cúng và bàn thờ tổ tiên: Sắp xếp và bài trí mâm cúng ở giữa nhà, cũng như sắp xếp lại bàn thờ tổ tiên và bàn thờ ông địa.
- Thắp nhang và đọc văn khấn: Chủ nhà thắp nhang và đọc văn khấn. Các thành viên khác đứng chắp tay, nghiêm trang và thành tâm trước mâm cúng.
- Nấu nước và pha trà: Sau khi đọc văn khấn, nấu nước và pha trà, để nước sôi từ 5-7 phút, tượng trung cho việc khai hoả và tạo nên nguồn sức sống mới cho ngôi nhà.
- Hoá vàng và dâng hương: Hoá vàng khi hương tàn, đợi vàng mã cháy hết sau đó lấy rượu rưới lên tro. Dâng lên bàn thờ 3 hũ đựng gạo, muối, và nước.
- Hoàn tất nghi lễ nhập trạch: Sau khi hoàn thành các bước trên, lễ nhập trạch được coi là hoàn tất và ngôi nhà mới đã được tôn vinh và chào đón.
6. Một số lưu ý khi cúng nhập trạch
Để lễ nhập trạch được diễn ra suôn sẻ, bạn cần lưu ý một số điều dưới đây:
- Cần làm lễ nhập trạch trước sau đó mới dọn đồ vào ở. Nếu đã dọn đồ vào thì cần để gọn 1 chỗ chứ không nên sắp xếp, bày trí kỹ lưỡng trong nhà
- Cần làm lễ bái tạ sau khi thu dọn đồ lễ xong
- Chọn hướng bàn thờ theo phong thuỷ để mang lại may mắn cho gia đình
- Không nên ngủ trưa tại nhà mới trong ngày nhập trạch
- Khi bạn chưa thể chuyển vào ở luôn được thì cần ngủ lại một đêm sau lễ nhập trạch
- Trong gia đình có người tuổi dần thì không nên để họ dọn nhà, có thể thuê người làm. Hoặc trong trường hợp bất đắc dĩ, hãy mua một chiếc chổi mới, chưa dùng tới, quét sạch các đồ vật trong nhà trước khi chuyển tới nhà mới
- Nên treo chuông gió trước nhà để tránh tà ma, bệnh tật
- Thực hiện xông nhà mới để đuổi những âm phí trước đây sau đó dùng trầm hương, nhang để xông nhà.
Trong bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu về lễ nhập trạch là gì và cách thực hiện nó khi chuyển đến một ngôi nhà mới. Lễ này là một phần quan trọng trong truyền thống và tín ngưỡng của người Việt Nam, nhằm tôn vinh thần linh và gia tiên, đồng thời mang lại may mắn và bình an cho gia đình mới. Các bước thực hiện lễ nhập trạch có thể thay đổi tùy theo vùng miền và tín ngưỡng gia đình. Bạn có thể tự thực hiện lễ này theo cách tương thích hoặc mời một thầy thực hiện nếu có điều kiện. Quan trọng nhất là lòng thành tâm và sự tôn trọng trong việc thực hiện lễ này để tạo nên không gian thiêng liêng và may mắn cho gia đình và ngôi nhà mới.
